Franciszek Woźniak to wybitna postać w polskiej muzyce, która pozostawiła niezatarte ślady w dziedzinie kompozycji oraz edukacji muzycznej. Urodził się 7 sierpnia 1932 roku w Rawiczu i przez długie lata swojego życia kształtował oblicze polskiej sceny muzycznej. Jego działalność artystyczna zyskała uznanie zarówno w kraju, jak i za granicą.
Woźniak zmarł 14 stycznia 2009 roku w Bydgoszczy, gdzie przez wiele lat pełnił funkcję rektora Akademii Muzycznej w Bydgoszczy. Jako kompozytor i pianista miał ogromny wpływ na rozwój młodych muzyków, przekazując im swoją wiedzę i pasję do muzyki.
Życiorys
Franciszek Woźniak, utalentowany kompozytor i pedagog, w 1960 roku zakończył studia kompozytorskie pod wodzą znakomitego pedagoga, Tadeusza Szeligowskiego, w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Poznaniu. Jego wszechstronność pozwoliła mu połączyć działalność kompozytorską z aktywnością pianistyczną, edukacyjną oraz organizacyjną.
Od 1973 roku Woźniak prowadził wykłady obejmujące kompozycję oraz przedmioty teoretyczne w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Gdańsku. W 1978 roku przeniósł się do Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Bydgoszczy, gdzie kontynuował swoją pracę aż do śmierci. W roku 1992 uzyskał tytuł profesora zwyczajnego.
Woźniak pełnił w Bydgoszczy szereg znaczących ról w strukturach uczelni. Na przykład w 1980 roku był dziekanem Wydziału Wychowania Muzycznego, następnie obejmował tę samą funkcję dla Wydziału Wokalno-Aktorskiego w latach 1980–1981. Krytyczną rolę w zarządzaniu uczelnią odgrywał jako prorektor (1981–1987) oraz rektor (1987–1993). Ponadto kierował Katedrą Teorii Muzyki i Kompozycji od 1987 do 2002 roku.
Warto również wspomnieć, że w latach 1975–1981 Woźniak zajmował stanowisko prezesa Oddziału Poznańskiego Związku Kompozytorów Polskich. Jego aktywność społeczna obejmowała również członkostwo w Komisji Repertuarowej Festiwalu Poznańska Wiosna Muzyczna w latach 1975–1990.
Twórczość
W swojej twórczości Franciszek Woźniak reinterpretował gatunki muzyczne znane z przeszłości, nadając im nowy wymiar poprzez wprowadzenie liryzmu, oryginalnej harmonii, rytmu oraz bogatej barwy. W jego muzyce można dostrzec wpływy awangardowe, w tym wprowadzenie dodekafonii w sposób niekonwencjonalny, a także zastosowanie kontrolowanych konstrukcji aleatorycznych oraz elementów sonoryzmu. Jego estetyka i ideologia muzyczna były raczej zbliżone do poetyckiego wyrazu niż tradycyjnej awangardy.
Dorobek kompozytorski Woźniaka jest obszerny, obejmując około 100 różnych dzieł. W jego twórczości znajdziemy utwory zarówno orkiestrowe, jak i kameralne, a także solowe na różne instrumenty oraz wokalno-instrumentalne kompozycje. Do jego szczególnych osiągnięć należy tworzenie utworów scenicznych, takich jak opery czy balety, a także muzyki teatralnej i plenerowej oraz transkrypcji fortepianowych.
Jego kompozycje zyskały uznanie, będąc wykonywane na festiwalach zarówno w kraju, jak i za granicą. Niektóre z nich zostały również zarejestrowane przez Polskie Radio oraz wydane na płytach. Ponadto, Woźniak był autorem licznych artykułów poświęconych teorii muzyki, w których dzielił się swoimi przemyśleniami i doświadczeniami.
Wybrane kompozycje
Oto przegląd wybranych kompozycji autorstwa Franciszka Woźniaka, które w znaczący sposób wzbogaciły polską muzykę współczesną.
- Nokturn na fortepian (1955),
- Lekcja fruwania, opera, libretto Mieczysławy Buczkówny (1959),
- Muzyka na smyczki, fortepian i perkusję (1960),
- I koncert fortepianowy (1962),
- Kołysanka na skrzypce i fortepian (1962),
- Dwanaście etiud na fortepian (1962–1965),
- Vamandaria, improwizacja na skrzypce i orkiestrę (1963),
- Concertino na trąbkę i orkiestrę (1966),
- Kantata piastowska dla recytatora, chór żeński, chór męski, chór chłopięcy i orkiestrę, do słów Ryszarda Daneckiego (1967),
- Impromptu na orkiestrę (1967),
- Koncert wiolonczelowy (1969),
- Symfonia na perkusję (1970),
- Epitafium dla recytatora, na baryton, chór i orkiestrę, do słów Władysława Broniewskiego (1971),
- I symfonia na fortepian i orkiestrę (1972),
- Słowo Kopernika na chór mieszany, do słów Mikołaja Kopernika (1973),
- II symfonia na fortepian i orkiestrę (1977),
- Promienie na orkiestrę (1995),
- Anagramy na orkiestrę smyczkową (2007).
Każda z tych kompozycji nosi w sobie unikalny styl i głęboką emocjonalność, które są znakiem rozpoznawczym twórczości Woźniaka.
Nagrody i odznaczenia
Franciszek Woźniak, w ciągu swojej kariery muzycznej, uzyskał wiele uznawanych nagród oraz odznaczeń, które podkreślają jego wkład w polską kulturę i sztukę.
Nagrody branżowe (za kompozycje)
- 1959 – przyznano mu nagrodę poznańskiego klubu „Od Nowa” za skomponowanie muzyki do sztuki Woyzzeck autorstwa Georga Büchnera,
- 1959 – wyróżnienie zdobył również za operę kameralną Lekcja fruwania,
- 1960 – otrzymał wyróżnienie na Konkursie Młodych Kompozytorów ZKP w Warszawie za Muzykę na smyczki, fortepian i perkusję,
- 1971 – trzecia nagroda na konkursie kompozytorskim w Warszawie za utwór Epitafium,
- 1977 – drugie miejsce na III Biennale Sztuki dla Dziecka w Poznaniu za muzykę do sztuki Ptam Krystyny Miłobędzkiej.
Nagrody państwowe
- 1977 – odznaczony Odznaką Honorową Miasta Poznania,
- 1978 – uhonorowany Medalem Komisji Edukacji Narodowej,
- 1979 – laureat Nagrody Prezesa Rady Ministrów za twórczość skierowaną do dzieci,
- 1979 – wyróżniony Złotym Krzyżem Zasługi,
- 1985 – zdobył Nagrodę Ministra Kultury i Sztuki II stopnia,
- 1996 – uhonorowany Nagrodą Ministra Kultury i Sztuki I stopnia,
- 1999 – zdobył Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski,
- 2005 – otrzymał Medal Prezydenta miasta Bydgoszczy.
Przypisy
- Franciszek Woźniak. [w:] Polskie Centrum Informacji Muzycznej [on-line]. [dostęp 07.09.2018 r.]
- Franciszek Woźniak. [w:] Culture [on-line]. [dostęp 07.09.2018 r.]
- a b c d e f g h Przech 2012 ↓, s. 266.
- a b Chodkowski 1995 ↓, s. 967.
Pozostali ludzie w kategorii "Kultura i sztuka":
Gottlob Siegemund Knoefvel | Sławomir Kuszczak | Maciej Dembiński | Piotr Gruszczyński (dramaturg) | Krzysztof GrębskiOceń: Franciszek Woźniak